۲۶ بهمن ۱۴۰۳
ایمپلنت دندان
مدیر سایتلثه های متورم: علل، درمان های پزشکی و درمان های خانگی
تورم لثه، مشکلی رایج در بهداشت دهان و دندان است که می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. بادکردن لثه که با التهاب و بزرگ‌شدن لثه‌ها خود را نشان می‌دهد، می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله بهداشت نامناسب دهان، بیماری‌های لثه، مصرف برخی داروها و حتی تغییرات هورمونی باشد.
تورم لثه عموماً در همه سنین مشاهده می‌شود؛ اما در زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی این عارضه بیشتر بوده و باید قبل از اقدام به بارداری داروهای تنظیم هورمون استفاده شود. درک علل و علائم تورم لثه و مراجعه به‌موقع به دندانپزشک می‌تواند به پیشگیری و درمان این مشکل و حفظ سلامت لثه‌ها کمک کند. در ادامه با تورم لثه یا بادکردن لثه بیشتر آشنا خواهیم شد و راه درمان آن را بررسی می‌کنیم.
تورم لثه چیست و به چه دلیل به وجود می‌آید؟
تورم لثه یا بادکردن لثه (Gingivitis) که با التهاب و قرمزی لثه‌ها خود را نشان می‌دهد، معمولاً به دلیل تجمع پلاک و باکتری در خط لثه ایجاد می‌شود. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، بیماری‌های لثه، تغییرات هورمونی، برخی داروها و کمبود ویتامین‌ها از دیگر عوامل مؤثر در بروز این عارضه هستند. در صورت عدم درمان، تورم لثه می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تر مانند تحلیل لثه و ازدست‌دادن دندان شود.
چه عواملی باعث تورم لثه می‌شوند؟
تورم لثه که به‌عنوان التهاب لثه نیز شناخته می‌شود، می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
- بهداشت نامناسب دهان: عدم مسواک‌زدن و نخ دندان کشیدن منظم باعث تجمع پلاک و باکتری در دهان می‌شود که می‌تواند منجر به التهاب و تورم لثه شود.
- بیماری‌های لثه: بیماری‌های لثه مانند ژنژیویت و پریودنتیت از جمله شایع‌ترین علل تورم لثه هستند. این بیماری‌ها می‌توانند باعث تخریب بافت‌های نگهدارنده دندان و در نهایت ازدست‌دادن دندان شوند.
- مصرف برخی داروها: برخی داروها مانند داروهای ضدتشنج، داروهای فشارخون و داروهای ضدبارداری می‌توانند باعث تورم لثه به‌عنوان عارضه جانبی شوند.
- تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی در دوران بارداری، بلوغ و یائسگی می‌تواند باعث افزایش حساسیت لثه‌ها و تورم آنها شود.
- کمبود ویتامین‌ها: کمبود برخی ویتامین‌ها مانند ویتامین C می‌تواند باعث ضعف لثه‌ها و افزایش احتمال تورم آنها شود.
- عوامل دیگر: عوامل دیگری مانند استرس، استعمال دخانیات، دیابت و برخی بیماری‌های سیستمیک نیز می‌توانند در بروز تورم لثه نقش داشته باشند.
انواع ورم لثه
ورم لثه یا التهاب لثه انواع مختلفی دارد که هر کدام به دلایل متفاوتی ایجاد می‌شوند. برخی از این موارد عبارت‌اند از:
- التهاب لثه ناشی از پلاک: شایع‌ترین نوع ورم لثه است که به دلیل تجمع پلاک و باکتری‌ها در اطراف دندان‌ها ایجاد می‌شود.
- التهاب لثه ناشی از دارو: برخی داروها می‌توانند باعث تورم و التهاب لثه شوند.
- التهاب لثه هورمونی: تغییرات هورمونی در دوران بارداری، بلوغ و قاعدگی می‌توانند لثه‌ها را حساس‌تر و مستعد التهاب کنند.
- التهاب لثه ناشی از بیماری‌های سیستمیک: برخی بیماری‌ها مانند دیابت و HIV می‌توانند خطر ابتلا به ورم لثه را افزایش دهند.
- التهاب لثه نکروتیک اولسراتیو حاد (ANUG): یک عفونت جدی لثه است که باعث درد شدید، خونریزی و زخم در لثه‌ها می‌شود.
روش‌های درمان باد لثه
تورم لثه یا التهاب لثه (Gingivitis) می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله بهداشت نامناسب دهان، تجمع پلاک و جرم، بیماری‌های لثه، تغییرات هورمونی، مصرف برخی داروها و کمبود ویتامین‌ها رخ دهد. در حالت کلی، درمان باد لثه به دودسته روش‌های خانگی و روش‌های دارویی تقسیم می‌شود:
روش‌های خانگی درمان باد لثه
بهداشت دهان و دندان: مهم‌ترین و اولین قدم در درمان و پیشگیری از تورم لثه، رعایت بهداشت دهان و دندان است. این شامل مسواک‌زدن منظم (حداقل دو بار در روز) با استفاده از مسواک نرم و تکنیک صحیح، استفاده از نخ دندان به‌صورت روزانه برای تمیزکردن بین دندان‌ها و استفاده از دهان‌شویه ضدعفونی‌کننده می‌شود.
- آب‌نمک: غرغره کردن آب‌نمک گرم چند بار در روز می‌تواند به کاهش التهاب و تورم لثه کمک کند. آب‌نمک خاصیت ضدعفونی‌کننده و ضدالتهابی دارد و می‌تواند به بهبود زخم‌های کوچک و کاهش باکتری‌های موجود در دهان کمک کند.
- کمپرس سرد: قراردادن کمپرس سرد روی لثه‌های متورم می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.
- چای کیسه‌ای: چای کیسه‌ای مرطوب و خنک را برای چند دقیقه روی لثه‌های متورم قرار دهید. چای حاوی تانن است که می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند.
- آلوئه‌ورا: ژل آلوئه‌ورا به دلیل خواص ضدالتهابی و التیام‌بخش می‌تواند به بهبود تورم لثه کمک کند. می‌توانید ژل خالص آلوئه‌ورا را مستقیماً روی لثه‌ها بمالید.
روش‌های دارویی درمان باد لثه
درصورتی‌که روش‌های خانگی مؤثر نباشند یا تورم لثه شدید باشد، دندانپزشک ممکن است داروهای زیر را تجویز کند:
- دهان‌شویه ضدعفونی‌کننده: دهان‌شویه‌های حاوی کلرهگزیدین یا سایر مواد ضدعفونی‌کننده می‌توانند به کاهش باکتری‌های موجود در دهان و بهبود التهاب لثه کمک کنند.
- آنتی‌بیوتیک: در موارد شدیدتر که عفونت لثه وجود دارد، دندانپزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
- داروهای ضدالتهاب: در برخی موارد، دندانپزشک ممکن است داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن را برای کاهش درد و التهاب تجویز کند.
راه‌های پیشگیری از ورم لثه
راه‌های پیشگیری از ورم لثه شامل موارد زیر می‌شود:
- رعایت بهداشت دهان و دندان: مسواک‌زدن منظم (حداقل دو بار در روز) و استفاده از نخ دندان برای تمیزکردن بین دندان‌ها و جلوگیری از تجمع پلاک.
- مراجعه منظم به دندانپزشک: برای معاینه و تمیزکردن حرفه‌ای دندان‌ها و لثه‌ها و تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی.
- تغذیه سالم: مصرف غذاهای متعادل و کم شکر و پرهیز از غذاهای چسبنده که می‌توانند باعث تجمع پلاک شوند.
- اجتناب از استعمال دخانیات: سیگارکشیدن و سایر محصولات دخانی می‌توانند باعث تحریک و التهاب لثه‌ها شوند.
- مدیریت استرس: استرس می‌تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و احتمال ابتلا به بیماری‌های لثه را افزایش دهد.
برای درمان ورم لثه به چه دکتری مراجعه کنیم؟
برای درمان ورم لثه، بهتر است به دندانپزشک یا متخصص لثه (پریودنتیست) مراجعه کنید. دندانپزشک می‌تواند علت ورم لثه را تشخیص داده و بهترین روش درمانی را برای شما تعیین کند. در برخی موارد، ممکن است نیاز به جرم‌گیری، تجویز داروهای آنتی‌بیوتیک یا حتی جراحی لثه باشد.
تشخیص و درمان عفونت لثه چگونه است؟
تشخیص عفونت لثه معمولاً توسط دندانپزشک و از طریق معاینه بالینی و بررسی علائم انجام می‌شود. در صورت لزوم، ممکن است از عکس‌برداری با اشعه ایکس برای بررسی میزان آسیب به استخوان‌های نگهدارنده دندان استفاده شود. درمان عفونت لثه بستگی به‌شدت آن دارد و می‌تواند شامل جرم‌گیری و تمیزکردن عمیق، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها، و در موارد شدیدتر جراحی لثه باشد. رعایت بهداشت دهان و دندان، از جمله مسواک‌زدن و نخ دندان کشیدن منظم، نقش مهمی در پیشگیری و درمان عفونت لثه دارد.
عوارض عدم درمان تورم لثه
عدم درمان تورم لثه می‌تواند عواقب جدی برای سلامت دهان و حتی بدن داشته باشد. در ابتدا، التهاب لثه پیشرفت کرده و به بیماری پریودنتیت تبدیل می‌شود که در آن لثه‌ها تحلیل رفته و استخوان نگهدارنده دندان‌ها نیز آسیب می‌بیند. این امر می‌تواند منجر به لق شدن دندان‌ها و در نهایت ازدست‌دادن آنها شود.
علاوه بر این، باکتری‌های موجود در لثه‌های ملتهب می‌توانند وارد جریان خون شده و سایر قسمت‌های بدن را نیز تحت‌تأثیر قرار دهند و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت و حتی برخی از سرطان‌ها را افزایش دهند؛ بنابراین، تشخیص و درمان زودهنگام تورم لثه از اهمیت بالایی برخوردار است.
آیا تورم لثه در بارداری طبیعی است؟
تورم لثه در دوران بارداری بسیار شایع است و به‌عنوان "التهاب لثه بارداری" شناخته می‌شود. این عارضه به دلیل تغییرات هورمونی در این دوران رخ می‌دهد که باعث افزایش حساسیت لثه‌ها به پلاک و باکتری‌ها می‌شود. در نتیجه، لثه‌ها ملتهب، قرمز و مستعد خونریزی می‌شوند. اگرچه این وضعیت معمولاً پس از زایمان بهبود می‌یابد، اما رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک در طول بارداری برای حفظ سلامت لثه‌ها و پیشگیری از مشکلات جدی‌تر ضروری است.
علت بادکردن لثه دندان‌عقل چیست؟
رویش دندان‌عقل اغلب با التهاب و تورم لثه همراه است، زیرا فضای کافی برای رشد کامل دندان وجود ندارد و لثه روی آن را می‌پوشاند. این پوشش لثه می‌تواند محل تجمع باکتری‌ها و ذرات غذا باشد که منجر به عفونت و التهاب می‌شود. همچنین، نحوه رویش دندان‌عقل (مثلاً زاویه‌دار یا نیمه نهفته) می‌تواند فشار زیادی به لثه وارد کند و باعث تورم و درد شود. در برخی موارد، تورم لثه دندان‌عقل می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر مانند آبسه یا عفونت‌های گسترده باشد که نیاز به درمان فوری دارند.
چه داروهایی باعث بزرگ‌شدن لثه می‌شوند؟
برخی داروها می‌توانند باعث بزرگ‌شدن لثه به‌عنوان یک عارضه جانبی شوند. این داروها معمولاً شامل سه دسته اصلی هستند:
- داروهای ضدتشنج: مانند فنی‌توئین که برای کنترل تشنج در بیماران مبتلا به صرع استفاده می‌شود.
- داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی: مانند سیکلوسپورین که پس از پیوند اعضا برای جلوگیری از رد پیوند استفاده می‌شود.
- داروهای مسدودکننده کانال کلسیم: مانند نیفدیپین که برای درمان فشارخون بالا و برخی بیماری‌های قلبی استفاده می‌شود.
آیا ورم لثه برطرف می‌شود؟
ورم لثه در بسیاری از موارد قابل برطرف‌شدن است. این موضوع بستگی به علت اصلی و شدت ورم لثه دارد. در مواردی که ورم لثه ناشی از بهداشت نامناسب دهان و تجمع پلاک باشد، با رعایت بهداشت دهان و مسواک‌زدن و نخ دندان کشیدن منظم می‌توان آن را بهبود بخشید. همچنین، جرم‌گیری توسط دندانپزشک می‌تواند به کاهش ورم لثه کمک کند.
در مواردی که ورم لثه ناشی از بیماری‌های لثه باشد، درمان‌های تخصصی‌تر مانند جرم‌گیری عمیق، کورتاژ و حتی جراحی لثه ممکن است موردنیاز باشد. در برخی موارد، ورم لثه می‌تواند ناشی از مصرف برخی داروها یا تغییرات هورمونی باشد که در این صورت با مشورت پزشک می‌توان راهکارهای مناسب را اتخاذ کرد؛ بنابراین، برای برطرف‌کردن ورم لثه، تشخیص دقیق علت آن توسط دندانپزشک و پیگیری درمان مناسب ضروری است.
چه زمانی باید برای درمان ورم لثه به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، مراجعه به پزشک برای درمان ورم لثه ضروری است:
- تداوم ورم: اگر ورم لثه بیش از دو هفته طول بکشد و بهبود نیابد.
- خونریزی لثه: خونریزی لثه هنگام مسواک‌زدن، نخ دندان کشیدن یا حتی به طور خودبه‌خود.
- درد لثه: احساس درد در لثه‌ها، به‌ویژه هنگام لمس یا غذاخوردن.
- تغییر رنگ لثه: تغییر رنگ لثه‌ها از صورتی به قرمز یا بنفش.
- بوی بددهان: بوی بددهان دائمی که با مسواک‌زدن و نخ دندان کشیدن از بین نمی‌رود.
- لق شدن دندان‌ها: احساس لق شدن یا جابه‌جایی دندان‌ها.
- عقب رفتن لثه: تحلیل لثه و نمایان‌شدن بیشتر ریشه دندان‌ها.
آیا عفونت لثه خطرناک است؟
عفونت لثه می‌تواند بسیار خطرناک باشد و در صورت عدم درمان، عواقب جدی برای سلامت دهان و حتی سلامت عمومی بدن داشته باشد. این عفونت می‌تواند منجر به ازدست‌دادن دندان‌ها، تحلیل استخوان فک و حتی بیماری‌های جدی مانند بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و دیابت شود؛ بنابراین، تشخیص و درمان به‌موقع عفونت لثه از اهمیت بالایی برخوردار است و مراجعه به دندانپزشک در صورت مشاهده هرگونه علائم ضروری است.
انواع عفونت لثه
عفونت لثه یا بیماری پریودنتال به دودسته اصلی تقسیم می‌شود:
- التهاب لثه (ژنژیویت): این نوع عفونت، مرحله اولیه و خفیف بیماری لثه است. در این حالت، لثه‌ها قرمز، متورم و ملتهب می‌شوند و ممکن است هنگام مسواک‌زدن یا نخ دندان کشیدن خونریزی کنند. التهاب لثه معمولاً با رعایت بهداشت دهان و جرم‌گیری قابل‌درمان است.
- پریودنتیت: این نوع عفونت، مرحله پیشرفته و جدی‌تر بیماری لثه است. در این حالت، التهاب لثه به بافت‌های عمقی‌تر گسترش می‌یابد و باعث تخریب استخوان و بافت نگهدارنده دندان می‌شود. پریودنتیت می‌تواند منجر به تحلیل لثه، لقی دندان و در نهایت ازدست‌دادن دندان شود.
عفونت لثه در کودکان
عفونت لثه در کودکان می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله بهداشت نامناسب دهان، تغذیه نامناسب و یا بیماری‌های زمینه‌ای رخ دهد. علائم آن شامل قرمزی و تورم لثه، خونریزی هنگام مسواک‌زدن و بوی بددهان است. برای پیشگیری از آن، رعایت بهداشت دهان و دندان، تغذیه سالم و مراجعه منظم به دندانپزشک توصیه می‌شود. در صورت مشاهده هرگونه علائم، مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان ضروری است.
عفونت لثه بعد از کشیدن دندان
عفونت لثه بعد از کشیدن دندان یک مشکل شایع است که می‌تواند باعث درد، تورم و ترشح شود. برای پیشگیری از آن، رعایت بهداشت دهان و دندان، استفاده از دهان‌شویه و مصرف آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده توسط پزشک مهم است.
سخن پایانی
تورم لثه و بیماری‌های لثه مشکلی جدی هستند که می‌توانند به ازدست‌دادن دندان‌ها و مشکلات جدی‌تر در سایر نقاط بدن منجر شوند. به همین دلیل، پیشگیری و درمان زودهنگام بادکردن لثه از اهمیت بالایی برخوردار است. با رعایت بهداشت دهان و دندان، مراجعه منظم به دندانپزشک و پیگیری درمان‌های توصیه شده، می‌توانید از سلامت لثه‌های خود محافظت کنید و از عوارض جدی تورم لثه جلوگیری کنید. به یاد داشته باشید که سلامت دهان و دندان شما، نقش مهمی در سلامت کلی بدن شما ایفا می‌کند.
نظر خود را بگذارید