۲۱ اسفند ۱۴۰۳
جراحی لثه
مدیر سایتجرم گیری لثه راه حلی موثر برای درمان بیماری‌های لثه
لثه‌ها نقش مهمی در سلامت دهان و دندان ایفا می‌کنند. تجمع جرم و پلاک‌های باکتریایی روی لثه می‌تواند منجر به التهاب، خونریزی و حتی بیماری‌های جدی لثه شود. جرم‌گیری لثه یکی از روش‌های مؤثر برای حفظ سلامت لثه‌ها و جلوگیری از مشکلات جدی‌تر است. در این مقاله، به بررسی کامل جرم‌گیری لثه، مزایا، روش انجام، مراقبت‌های پس از آن و فرق جرم‌گیری لثه با جرم‌گیری دندان می‌پردازیم.
جرم‌گیری لثه چیست؟
جرم‌گیری لثه یک روش درمانی در دندانپزشکی است که به پاک‌سازی جرم‌ها و پلاک‌های انباشته‌شده روی دندان‌ها و در نواحی اطراف و زیر لثه کمک می‌کند. این روش برای حفظ سلامت لثه‌ها و جلوگیری از مشکلاتی مانند التهاب، خونریزی و حتی تحلیل لثه ضروری است. تجمع جرم و پلاک روی دندان‌ها به‌مرورزمان می‌تواند باعث بروز بیماری‌های لثه‌ای مانند ژنژیویت (التهاب لثه) و پریودنتیت (بیماری پیشرفته لثه) شود.
با انجام جرم‌گیری، دندانپزشک از ابزارهای ویژه‌ای برای برداشتن لایه‌های سخت شده جرم استفاده می‌کند. جرم‌های دندانی معمولاً از مواد معدنی موجود در بزاق، باقیمانده غذاها و باکتری‌های مضر تشکیل می‌شوند. با جرم‌گیری لثه، می‌توانید به جمع ۵۲ درصدی افراد سالم بپیوندید. این اقدام پیشگیرانه، نه‌تنها از تحلیل لثه جلوگیری می‌کند، بلکه احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را تا ۲۰% کاهش می‌دهد. هر ۶ ماه یکبار، با جرم‌گیری لثه، سرمایه‌گذاری پرسودی روی سلامت خود انجام دهید.
تفاوت جرم و پلاک دندانی
- پلاک: لایه‌ای نازک از باکتری‌ها که به سطح دندان و لثه می‌چسبد.
- جرم: پلاک سخت شده‌ای که با مسواک‌زدن عادی از بین نمی‌رود و نیاز به جرم‌گیری دارد.
روش‌های جرم‌گیری لثه
دندانپزشکان برای حذف جرم‌های انباشته‌شده از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند. انتخاب روش مناسب به میزان جرم، وضعیت لثه‌ها و حساسیت بیمار بستگی دارد. در ادامه با سه روش رایج جرم‌گیری لثه آشنا می‌شویم.
جرم‌گیری دستی (اسکیلینگ دستی)
در این روش، دندانپزشک از ابزارهای دستی مخصوصی به نام کورت و اسکیلر استفاده می‌کند تا جرم‌های سخت شده را از سطح دندان و زیر لثه جدا کند. این روش به دلیل دقت بالا معمولاً برای بیمارانی که میزان جرم آن‌ها کم است یا دچار حساسیت لثه هستند، توصیه می‌شود.
مزایا:
- دقت بالا در پاک‌سازی جرم‌های سطحی
- مناسب برای افرادی با حساسیت لثه
- بدون نیاز به تجهیزات پیچیده
معایب:
- ممکن است کمی زمان‌بر باشد.
- احتمال کمی خونریزی یا ناراحتی وجود دارد.
جرم‌گیری اولتراسونیک
جرم‌گیری اولتراسونیک یکی از روش‌های پیشرفته و پرکاربرد در دندانپزشکی است. در این روش، دندانپزشک از دستگاهی مجهز به امواج اولتراسونیک استفاده می‌کند که با تولید لرزش‌های ریز، جرم‌های سخت شده را از سطح دندان و زیر لثه جدا می‌کند. همچنین، این دستگاه یک جریان آب یا آنتی‌باکتریال مخصوص دارد که هم‌زمان محیط دهان را شستشو داده و پلاک‌ها را از بین می‌برد.
مزایا:
- سرعت بالا و کاهش مدت‌زمان درمان
- درد کمتر نسبت به روش دستی
- حذف باکتری‌ها و جرم‌های سخت شده در عمق لثه
معایب:
- ممکن است برای برخی افراد با دندان‌های حساس، کمی دردناک باشد.
- نیاز به استفاده از آب برای خنک‌کردن دستگاه که ممکن است برای برخی بیماران ناخوشایند باشد.
جرم‌گیری با لیزر
یکی از جدیدترین روش‌های جرم‌گیری لثه، استفاده از لیزر است. در این روش، یک پرتو لیزری خاص برای ازبین‌بردن پلاک‌ها و باکتری‌های زیر لثه استفاده می‌شود. این روش بسیار دقیق بوده و باعث کاهش خونریزی، درد و التهاب در طول فرایند جرم‌گیری می‌شود.
مزایا:
- کاهش خونریزی و درد
- دقت بالا در حذف جرم‌ها
- مناسب برای افرادی که لثه‌های حساسی دارند
معایب:
- هزینه بالاتر نسبت به روش‌های دیگر
- نیاز به تجهیزات پیشرفته که در همه مطب‌ها موجود نیست
علائم نیاز به جرم‌گیری لثه
اگر هر یک از علائم زیر را تجربه می‌کنید، ممکن است نیاز به جرم‌گیری لثه داشته باشید:
خونریزی لثه هنگام مسواک‌زدن
یکی از رایج‌ترین نشانه‌های نیاز به جرم‌گیری، خونریزی لثه هنگام مسواک‌زدن یا استفاده از نخ دندان است. اگر لثه‌های شما به‌راحتی دچار خونریزی می‌شوند، ممکن است به التهاب لثه (ژنژیویت) مبتلا باشید که در مراحل اولیه با جرم‌گیری قابل‌درمان است. در غیر این صورت، این التهاب می‌تواند به بیماری‌های شدیدتری مانند پریودنتیت منجر شود.
التهاب و قرمزی لثه
لثه‌های سالم به رنگ صورتی روشن هستند و حالت سفت و چسبیده به دندان دارند. اما اگر لثه‌ها قرمز، ملتهب و حساس شده‌اند، نشانه‌ای از وجود عفونت و تجمع جرم در زیر خط لثه است. در این شرایط، مراجعه به دندانپزشک برای بررسی وضعیت لثه و انجام جرم‌گیری ضروری است.
بوی بد دهان مداوم
علت بوی بد دهان ممکن است ناشی از دلایل مختلفی باشد، اما اگر پس از مسواک‌زدن و استفاده از دهان‌شویه همچنان این مشکل باقی بماند، می‌تواند نشانهٔ انباشت جرم و باکتری‌های مضر در دهان باشد. جرم‌گیری می‌تواند به حذف این باکتری‌ها کمک کرده و باعث بهبود بوی دهان شود.
تحلیل‌رفتن لثه و عقب‌نشینی آن از دندان
یکی دیگر از نشانه‌های نیاز به جرم‌گیری، عقب‌نشینی لثه از روی دندان‌ها است. در این حالت، دندان‌ها بلندتر از حد معمول به نظر می‌رسند و ممکن است ریشه دندان در معرض آسیب و حساسیت قرار گیرد. این مشکل معمولاً به دلیل التهاب شدید لثه و تخریب تدریجی بافت‌های نگهدارندهٔ دندان رخ می‌دهد. جرم‌گیری و درمان‌های تکمیلی می‌توانند از پیشرفت این مشکل جلوگیری کنند.
تفاوت جرم‌گیری لثه و جرم‌گیری دندان
جرم‌گیری دندان فرایندی است که در آن جرم، پلاک و رسوبات سطح دندان‌ها از بین می‌روند. این روش معمولاً در معاینات دندانپزشکی دوره‌ای انجام می‌شود و به حفظ سلامت و زیبایی دندان‌ها کمک می‌کند.
مراحل جرم‌گیری دندان به شکل زیر است
۱. معاینه دندان‌ها: دندانپزشک ابتدا وضعیت دندان‌ها و لثه‌ها را بررسی می‌کند تا میزان جرم و پلاک را ارزیابی کند.
۲. استفاده از ابزارهای جرم‌گیری: با استفاده از ابزارهای اولتراسونیک یا دستی، رسوبات و جرم‌های چسبیده به سطح دندان برداشته می‌شود.
۳. پولیش دندان‌ها: پس از حذف جرم، سطح دندان‌ها پولیش می‌شود تا صاف و درخشان شوند و از تجمع مجدد پلاک جلوگیری شود.
۴. فلوراید تراپی (در صورت نیاز): برخی دندانپزشکان برای تقویت مینای دندان و جلوگیری از پوسیدگی، از فلوراید استفاده می‌کنند.
بر خلاف جرم‌گیری دندان که تنها روی سطح دندان تمرکز دارد، جرم‌گیری لثه (که به‌عنوان جرم‌گیری عمقی نیز شناخته می‌شود) برای حذف جرم‌هایی که در زیر خط لثه جمع شده‌اند، استفاده می‌شود.
نحوه جرم‌گیری لثه به شکل زیر است
۱. ارزیابی لثه‌ها: دندانپزشک عمق پاکِت‌های لثه را اندازه‌گیری می‌کند تا میزان التهاب و جرم انباشته‌شده را مشخص کند.
۲. جرم‌گیری زیر لثه (Scaling): در این مرحله، رسوبات سخت و باکتری‌های مخفی در زیر خط لثه برداشته می‌شوند.
۳. ریشه‌تراشی (Root Planing): سطوح ریشه دندان صاف می‌شود تا از تجمع مجدد جرم و پلاک جلوگیری شود.
۴. ضدعفونی‌کردن لثه: گاهی اوقات، از مواد ضدعفونی‌کننده یا لیزر برای کاهش التهاب و حذف باکتری‌ها استفاده می‌شود.
تفاوت‌های اصلی بین جرم‌گیری دندان و لثه
|
ویژگی‌ها |
جرم‌گیری دندان |
جرم گیری لثه |
|
محل انجام |
سطح دندان‌ها |
زیر خط لثه و ریشه دندان |
|
نوع جرم‌ها |
جرم‌های قابل مشاهده و سطحی |
جرم‌های پنهان و عمقی |
|
مناسب برای |
افراد سالم با تجمع جرم کم |
افراد مبتلا به التهاب یا بیماری‌های لثه |
|
نیاز به بی‌حسی |
معمولاً بدون بی‌حسی |
ممکن است نیاز به بی‌حسی موضعی داشته باشد |
|
فواصل توصیه‌شده |
هر ۶ ماه یک بار |
بسته به شدت بیماری، بین ۳ تا ۶ ماه یکبار |
عوامل مؤثر بر جرم لثه
تشکیل جرم زیر لثه و روی دندان‌ها به دلایل مختلفی بستگی دارد که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
مهم‌ترین دلیل جرم لثه، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است. اگر دندان‌های خود را به طور مرتب مسواک نزنید و از نخ دندان استفاده نکنید، باقی‌ماندهٔ غذا و باکتری‌های موجود در دهان با بزاق ترکیب شده و به پلاک‌های دندانی تبدیل می‌شوند. این پلاک‌ها در صورت عدم تمیزشدن، به‌مرور سفت شده و به جرم تبدیل می‌شوند که باعث التهاب لثه و مشکلات بعدی خواهد شد.
مصرف زیاد قند و مواد قندی
رژیم غذایی نقش بسیار مهمی در سلامت دهان و دندان دارد. مصرف زیاد مواد قندی مانند شکلات، شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های گازدار باعث افزایش رشد باکتری‌های مضر در دهان می‌شود. این باکتری‌ها قند را تجزیه کرده و اسید تولید می‌کنند که به مینای دندان آسیب می‌زند و موجب التهاب لثه و تشکیل جرم می‌شود.
استعمال دخانیات
افرادی که سیگار یا سایر محصولات تنباکویی مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض جرم‌گیری دندان و لثه قرار دارند. نیکوتین و سایر مواد شیمیایی موجود در دخانیات باعث خشکی دهان، کاهش ترشح بزاق و افزایش تجمع باکتری‌ها می‌شود. این امر نه‌تنها جرم دندانی را افزایش می‌دهد، بلکه خطر بیماری‌های لثه و حتی ازدست‌دادن دندان‌ها را نیز بالا می‌برد.
بیماری‌های لثه و عوامل ژنتیکی
برخی از افراد به دلیل عوامل ژنتیکی یا وجود بیماری‌های لثه، بیشتر از دیگران مستعد تشکیل جرم هستند. بیماری‌هایی مانند التهاب لثه (ژنژیویت) یا پریودنتیت باعث افزایش احتمال تجمع جرم می‌شوند. همچنین، در برخی خانواده‌ها، ساختار دندان‌ها به‌گونه‌ای است که جرم‌گیری سریع‌تر و شدیدتر رخ می‌دهد.
مزایای جرم‌گیری لثه
جرم‌گیری زیر لثه مزایای متعددی دارد که به بهبود سلامت دهان و دندان کمک می‌کند. در ادامه به بررسی فواید جرم‌گیری لثه می‌پردازیم:
- جلوگیری از التهاب و بیماری‌های لثه: پلاک‌ها و جرم‌های انباشته‌شده روی دندان‌ها منجر به التهاب لثه و در نهایت بیماری‌های لثه مانند ژنژیویت و پریودنتیت می‌شوند. جرم‌گیری با حذف این رسوبات از ایجاد التهاب و عفونت لثه جلوگیری می‌کند.
- کاهش بوی بددهان: وجود جرم و باکتری‌های مضر در دهان باعث ایجاد بوی نامطبوع می‌شود. با انجام جرم‌گیری، این باکتری‌ها از بین رفته و بوی بددهان به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌یابد.
- افزایش طول عمر دندان‌ها: تجمع جرم روی دندان‌ها باعث ضعف مینای دندان و در نهایت پوسیدگی و ازدست‌رفتن دندان‌ها می‌شود. با جرم‌گیری منظم، از آسیب‌های جدی جلوگیری شده و طول عمر دندان‌ها افزایش می‌یابد.
- پیشگیری از تحلیل لثه و استخوان فک: جرم‌های زیر لثه باعث تحلیل‌رفتن تدریجی بافت لثه و استخوان فک می‌شوند که می‌تواند منجر به لق شدن و افتادن دندان‌ها شود. جرم‌گیری به حفظ سلامت لثه و استخوان فک کمک می‌کند.
- بهبود سلامت کلی بدن: تحقیقات نشان داده است که بیماری‌های لثه با مشکلاتی مانند بیماری‌های قلبی، دیابت و عفونت‌های مزمن مرتبط هستند. جرم‌گیری منظم می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری‌ها را کاهش دهد.
- افزایش درخشندگی و زیبایی دندان‌ها: با حذف جرم و رسوبات از سطح دندان، رنگ زرد و لکه‌های سطحی کاهش‌یافته و دندان‌ها سفیدتر و درخشان‌تر به نظر می‌رسند.
- بهبود چسبندگی لثه به دندان: جرم‌های انباشته‌شده باعث فاصله افتادن بین لثه و دندان می‌شوند که در نهایت به عقب‌نشینی لثه می‌انجامد. با جرم‌گیری، لثه مجدداً به دندان می‌چسبد و از آسیب‌های بیشتر جلوگیری می‌شود.
- کاهش نیاز به درمان‌های پرهزینه دندانپزشکی: با پیشگیری از مشکلات لثه و دندان، نیاز به درمان‌های پیچیده و پرهزینه مانند جراحی‌های لثه یا ایمپلنت کاهش می‌یابد.
- افزایش تأثیرگذاری مسواک و نخ دندان: پس از جرم‌گیری، سطوح دندان صاف‌تر شده و مسواک و نخ دندان به طور مؤثرتری پلاک‌ها و باکتری‌ها را از بین می‌برند.
- ایجاد احساس تمیزی و طراوت در دهان: پس از جرم‌گیری، دهان احساس طراوت و تمیزی بیشتری دارد و طعم نامطبوعی که ممکن است به دلیل تجمع باکتری‌ها ایجاد شده باشد، از بین می‌رود.
جرم‌گیری لثه درد دارد؟
یکی از دغدغه‌های رایج افرادی که قصد انجام جرم‌گیری دندان را دارند، میزان دردی است که ممکن است در حین یا پس از این فرایند تجربه کنند. در روش‌های مدرن دندانپزشکی، جرم‌گیری با حداقل میزان درد انجام می‌شود، به‌ویژه زمانی که از تجهیزات پیشرفته و تکنیک‌های مناسب استفاده شود. در اغلب موارد، افراد هنگام جرم‌گیری هیچ‌گونه درد شدیدی احساس نمی‌کنند و تنها ممکن است مقدار کمی فشار یا تحریک روی لثه‌هایشان حس شود.
البته میزان حساسیت بعد از جرم‌گیری به شرایط لثه‌ها و میزان جرم انباشته‌شده بستگی دارد. برخی از افراد ممکن است پس از جرم‌گیری، به‌ویژه هنگام خوردن غذاهای خیلی سرد یا داغ، حساسیت خفیفی را تجربه کنند که معمولاً طی چند روز برطرف می‌شود. دندانپزشکان معمولاً برای کاهش هرگونه ناراحتی، از بی‌حسی موضعی استفاده می‌کنند تا بیمار در طول فرایند هیچ دردی را احساس نکند.
توصیه‌های پس از جرم‌گیری
پس از جرم‌گیری، رعایت برخی نکات ضروری است تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود.
- مسواک‌زدن و استفاده از نخ دندان به طور منظم
- پرهیز از خوردن غذاهای سفت و تند
- استفاده از دهان‌شویه‌های ضدعفونی‌کننده
- مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینات دوره‌ای
جمع‌بندی
جرم‌گیری لثه یک روش ضروری برای حفظ سلامت دهان و دندان است. با انجام منظم جرم‌گیری زیرلثه‌ای دندان و رعایت بهداشت دهان، می‌توان از بسیاری از مشکلات لثه‌ای و دندانی پیشگیری کرد. اگر علائمی مانند خونریزی یا التهاب لثه دارید، بهتر است به دندانپزشک مراجعه کرده و نسبت به جرم‌گیری لثه و دندان اقدام کنید.
سؤالات متداول
آیا جرم‌گیری به دندان آسیب می‌زند؟
خیر، اگر توسط دندانپزشک انجام شود آسیبی به مینای دندان نمی‌زند.
آیا جرم‌گیری باعث سفیدی دندان می‌شود؟
جرم‌گیری لکه‌های سطحی را از بین می‌برد، اما تأثیری بر رنگ طبیعی دندان ندارد.
جرم‌گیری بهتر است یا بلیچینگ؟
جرم‌گیری برای حذف جرم و پلاک است، اما بلیچینگ برای سفیدکردن دندان‌ها انجام می‌شود.
هر چند وقت یکبار باید جرم‌گیری لثه انجام داد؟
بسته به شرایط دهان و دندان هر فرد، معمولاً هر ۶ ماه تا یک سال یکبار توصیه می‌شود.
نظر خود را بگذارید